Rwa kulszowa, rwa udowa, rwa ramienna

Najczęstszą przyczyną rwy jest dyskopatia kręgosłupa. W wyniku zmian krążka międzykręgowego, czyli dyskopatii pomiędzy kręgami, wybrzusza się włóknisty pierścień lub wypada galaretowate jądro tzw. "dysk". Dysk zaczyna uciskać korzenie nerwowe, co powoduje ból, który promieniuje do kończyny. Najczęściej uszkodzeniu ulega lędźwiowy odcinek kręgosłupa. Poza dyskopatią innymi przyczynami schorzenia mogą być zmiany zwyrodnieniowe stawów i kręgów kręgosłupa, lokalne stany zapalne, czasem choroby zakaźne, cukrzyca, zmiany nowotworowe.

Atak rwy kulszowej często jest spowodowany przeciążeniem kręgosłupa np. ciężką pracą fizyczną czy też intensywnym wysiłkiem fizycznym. Dotyczy to szczególnie osób, które na co dzień prowadzą siedzący tryb życia. Słabe mięśnie pleców i brzucha w chwili zwiększonego wysiłku nie są w stanie dobrze podtrzymywać kręgosłupa i krążki międzykręgowe wysuwają się.

Rwa kulszowa występuje częściej u osób, których dieta uboga jest w wapń, sole mineralne i witaminy. Pojawieniu się dolegliwości i ich nawrotom sprzyja także gwałtowne oziębienie ciała, np. tzw. "przewianie" czy też wejście do zimnej wody w upalny dzień. Głównym i najważniejszym objawem jest ból okolicy lędźwiowej, promieniujący do pośladka, tylnej powierzchni uda, łydki albo stopy. Może towarzyszyć mu uczucie drętwienia wymienionych okolic ciała. Zmniejszanie bólu przynosi odpoczynek w odpowiedniej pozycji - należy położyć się na twardym podłożu, lekko ugiąć nogi i podsunąć pod kolana zrolowany koc czy poduszkę. Najczęściej ból ustępuje samoistnie po kilku dniach, dlatego przy braku obecności niepokojących objawów pozostaje łagodne leczenie zachowawcze. W czasie ostrej fazy bólu stosowanie zaawansowanych metod diagnostycznych w celu ustalenia przyczyny rwy kulszowej jest najczęściej niepotrzebne. Dokładna diagnostyka wskazana jest w wybranych przypadkach. Do niepokojących objawów należy nasilenie bólu mimo leczenia, brak poprawy w ciągu 6 tygodni, niedowład mięśni prostujących stopę, opadanie stopy (pacjent chodząc zaczepia stopą o podłoże), zaburzenia funkcji zwieraczy pęcherza moczowego i/lub odbytu (zaburzenia czynności mikcji i defekacji) oraz zaburzenia czynności seksualnych.

Badanie neurologiczne na podstawie lokalizacji bólu i innych objawów może z dużym prawdopodobieństwem ustalić, na jakim poziomie kręgosłupa doszło do uszkodzenia lub drażnienia korzenia nerwowego. Ocenia również siłę mięśniową oraz obecność/brak zaburzeń czucia powierzchownego i głębokiego w kończynach dolnych.

Gdy ból trwa ponad 3-4 tygodnie konieczne jest wykonanie obrazowych badań diagnostycznych.

Zdjęcie RTG pozwala na wstępną ocenę zaawansowania zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa oraz znakomicie uwidacznia ewentualne złamania i/lub przemieszczenia kości kręgosłupa. Najczulszym badaniem obrazowym, uwidaczniającym krążki międzykręgowe i korzenie nerwowe jest badanie rezonansu magnetycznego (MRI). Jego skuteczność w rozpoznawaniu wypuklin jądra miażdżystego wynosi ponad 95%. Inne badania, które stanowią uzupełnienie metod obrazowych, zwłaszcza w przypadkach złożonych stosowane są rzadziej. Badanie EMG (elektromiografia) pozwala na wykazanie zaburzeń przewodnictwa w nerwach i często pomaga ustalić, na jakim poziomie doszło do uszkodzenia.

Inne częste rodzaje rwy:

• ramienna - ból promieniuje od szyi przez całą kończynę górną aż do palców do ramienia. Często występują parestezje, czyli dokuczliwe i bardzo nieprzyjemne uczucie mrowienia, drętwienia, czasem niedowłady.
• udowa - ból jest umiejscowiony w odcinku lędźwiowym, przebiega przez pachwinę po przedniej powierzchni uda. Czasem pojawia się osłabienie mięśni oraz parestezje. Nasilenie bólu jest uzależnione od zaawansowania choroby i stopnia ucisku na nerwy.

Metody leczenia opisano w zakładce bóle kręgosłupa.

Nasi specjaliści:

dr n. med. Jarosław Leś - lekarz medycyny bólu / anestezjolog

lek. Joanna Grzesiak - lekarz medycyny bólu / anestezjolog

dr n. med. Krzysztof Szalecki - neurochirurg

Krzysztof Szalecki - ZnanyLekarz.pl

lek. Albert Jeznach - lekarz medycyny bólu / medyczna marihuan